Müzeler zaruretten eser satıyor!

Ekonomik kriz yaşayan müzeler, kaynak elde etmek için koleksiyonlarındaki eserleri satmaya başladı. Geçtiğimiz yıl 4 bin yıllık Mısır heykelini elden çıkaran İngiltere’deki Northampton Müzesi’nden sonra şimdi de Amerika’daki ünlü sanat müzesi MOMA, kurumun masraflarını karşılamak için Fransız ressam Monet’nin kavaklar serisinden önemli bir tablosunu satışa çıkardı.Dünya müzeleri son yıllarda büyük ekonomik krizlerle karşı karşıya. Hükümetlerin kültür ve sanatta yaptığı kesintilerin yanı sıra artan sigorta ve güvenlik masrafları pek çok müzeyi zora sokarken, yöneticileri farklı arayışlara itiyor. Müzeler, masraflarını karşılamak ve yeni yatırımlar yapmak için koleksiyonlarındaki eserleri müzayedelerde satışa çıkarıyor. Kurumlar eserleri satılığa çıkarmaktan memnun olmasa da değişen şartlar böyle bir yöntemi gerekli kılıyor. New York’taki ünlü modern sanat müzesi MOMA da koleksiyonundaki Fransız ressam Claude Monet’nin “Les Peupliers à Giverny” adlı tablosunun, Sotheby’nin 23 Şubat’ta gerçekleştireceği açık artırmada yer alacağını duyurdu.Müzayede kataloğunda MOMA’nın bu eseri müzenin ihtiyaçları ve yapacağı yatırımlar dolayısıyla satışa çıkardığı şeklinde bir not yer alırken, Monet’nin 13,6 ile 18 milyon dolar arasında fiyat biçilen eserine, daha müzayedeye çıkmadan ilgi büyük. Londra’da düzenlenecek müzayedeye Çin ve Rusya gibi ülkelerden büyük koleksiyonerlerin dikkat kesildiği ve hatta eserin şimdiden satıldığı konuşulmakta. Monet’nin 1887 tarihli bu tablosu, daha önce hiç müzayedeye çıkmamış. Monet’nin Paris’e seksen kilometre uzaklıkta, Giverny’deki kır evinin kenarındaki kavakları resmettiği bu ünlü eser, sanatçının “Kavaklar” serisinden önemli bir çalışma. 1951’de New Yorklu koleksiyonerler William ve Evelyn Jaffe tarafından MOMA’ya bağışlanan ve kurumun koleksiyonunda uzun yıllar sergilenen bu eserin satılacağı haberinin duyulması, sanat dünyasında pek çok eleştiriye de neden oldu. Zira, sanat eleştirmenleri, açık artırmaya girdikten sonra bu tablonun özel bir koleksiyonda yer alıp sanatseverlerin erişiminden uzak kalmasından endişe duyuyor. Öte yandan, müzenin herkesi memnun etmede yaşayacağı zorluğa dikkat çekilerek, dünyanın önemli sanat kurumlarından MOMA’nın yeni yatırımlar yapabilmesi için bu kararın gerekli olduğunu düşünenler de var. 4000 yıllık Sekhemka heykeli MISIR HEYKELİ SATAN MÜZESon yıllarda Monet koleksiyoncular arasında hatırı sayılır bir yükselişe geçmiş durumda. Özellikle Ortadoğu, Asya ve Rusya’dan koleksiyonerlerin yoğun ilgi gösterdiği usta ressamın MOMA’daki bu önemli tablosu bir süre sonra özel bir koleksiyona dâhil olacak. Sanat dünyası şimdi, müze yönetimlerinin, kurumlara bağışlanan eserleri daha sonra satmaya hakkı olup olmadığı sorusunu tartışıyor. Bu konuda görüş birliğinden söz etmek mümkün değil. Müze yönetiminin kararına bağlı olan bu eylem değişen şartlar göz önünde bulundurulduğunda akla gelen ilk eylem planlarından biri oluyor.Koleksiyonundaki eserleri satan müzeler sınıfında MOMA yalnız değil. İngiltere’deki Northampton Müzesi, geçtiğimiz temmuz ayında 1880’de müzeye bağışlanan kireç taşından yapılmış 4000 yıllık Sekhemka heykelini açık artırmada 23 milyon dolara satmıştı. Bölgedeki müze ve sanat galerisinin masraflarını karşılamak üzere böyle bir çözüm üreten müzenin tavrına karşılık sanat çevreleri tarihî miras niteliğindeki heykelin satışa çıkarılmasını “pervasızlık” olarak nitelendirmişti. Mısır’ın Britanya Elçisi Ahsraf Elkholy, heykelin satışa çıkarılmasını “Mısır arkeolojisi ve kültür mirasının suistimal edilmesi” olarak değerlendirmişti.Sanat eserleri gözden uzak kalacakMüzelerin masraflarını karşılamak ve kurumlarında yenilikler yapmak için bu tür satışlara yöneldiğine dair haberlere sanatseverler önümüzdeki günlerde daha çok şahit olacak. Hükümetlerin sanat kurumlarına verdiği desteğin azalması, bu türden zorunlu satışların sayısını artıracak. Pek çok kurum faaliyetlerini devam ettirebilmek için mecburen bu yola başvuracak gibi görünüyor. Müzelerle özdeşleşen ve sanatseverlerin ilgi gösterdiği sanat eserlerinin bir bir gözden uzak kalacak olması ise çok ciddi bir endişe. Bu tür satışların artması, elbette koleksiyonerleri müzelere bağış yapma konusunda bir kez daha düşünmeye, eğilimlerini gözden geçirmeye de itecektir. Her halükârda sonuçtan etkilenen yine sanatseverler olacak.